berkouwerdotcom

Phnom Phen, 8 mei 2011 17.49 uur locale tijd, dakterras Hotel Le Quay.

Vandaag onze laatste dag in Phnom Phen. Met een gids zijn we eerst het paleis gaan bekijken. Daarna de Tuol Sleng gevangenis van het Pol Pot regime en daarna de massagraven van Choeung Ek, een belangrijk monument voor en onderdeel van de Cambodjaanse Killing Fields.

Een indrukwekkend dagje…

Rustig aan beginnen: weer eens een paleis bezoeken. Blijkbaar zijn Aziaten ook gek op koningshuizen. In deze tijden heeft de koning alleen een ceremoniële functie, hij heeft geen echte macht meer. Het paleis zag er prachtig uit. Geel en wit zijn de 2 hoofdkleuren. Heel anders dan in Vietnam, volgens Bar hebben ze in Cambodja nog veel meer gevoel voor ‘mooi’ en ‘stijl’ dan in Vietnam en ik kan haar geen ongelijk geven. We zijn het heus wel eens met elkaar eens… ;-).
Veel mooie gebruiksvoorwerpen: te gekke olifanten, mooie gewaden en sieraden. En gewoon mooie architectuur.

Dat was dus allemaal leuk. Hoewel enorm warm. Tussen de 30 en 35 klein nulletje c is echt teveel. Wordt nog leuk in Angkor Wat mocht het daar richting 40 lopen…

Na het paleis met de tuktuk op weg naar de Tuol Sleng gevangenis. Dan gaan we het dus hebben over de Pol Pot periode van Cambodja. Slechts 36 jaar geleden. Ongeveer 20% van de Cambodjaanse bevolking uitgemoord. In 3 jaar en nog wat. Door een bizar regiem. Waarvan er nu nog diversen uit de toenmalige top in de regering zitten. Waarvan vele slachtoffers en dader/slachtoffers gewoon nog in Cambodja leven. Waar bijna 3 miljoen slachtoffers zijn gemaakt. Waarbij vaders hun zonen vermoorden, zonen hun vaders, moeders en broers en zussen. Of waar vrienden tegenover elkaar stonden als vijanden. Voor ons onvoorstelbaar als je je in dat verhaal gaat verdiepen.

Ik was 11 jaar toen dat allemaal begon daar. Weet er weinig meer van. Vage herinneringen. Logisch. Mijn ouders hebben dat waarschijnlijk beter gevolgd. Ben van plan hen dat eens te vragen. Maar misschien was er in de westerse pers weinig aandacht voor in die tijd.

Heel Phom Phen was naar het platteland verplaatst, om daar verplicht te gaan werken. Starten met ‘het jaar 0’, in opdracht van die vreselijke Pol Pot. We vernamen via de gids, die zelf als 5 jarig jochie op het platteland moest werken destijds, de verhalen vernomen van de 10-15 jarige soldaten die door marteling verhalen ontfutselden van de gevangen genomen bevolking. In de gevangenis, S21 genaamd, werden de intellectuelen, de leraren, de doktors, de schrijvers, de opstandigen + hun familie opgesloten, gemarteld en daarna vermoord in de Killing Fields. Vreselijke verhalen. En het meeste is nog niet bekend, omdat iedereen zo systematisch vermoord is. Van de gevangenen in S21 waren 7 overlevenden, waarvan er nu nog 3 in leven zijn.

Na de gevangenis dezelfde trip gemaakt als de gevangenen: naar Choeung Ek, 1 van de vele, vele Killing Fields van Cambodja. Dat is 15 kilometer van Phnom Penh vandaan. Daar hebben we de overblijfselen gezien van de massagraven. Je weet wat je daar gaat zien, ongeveer, maar de confrontatie met de werkelijke plek is toch een ander verhaal. Ik ben ook in Auswitsch geweest, daar was dat net zo erg. Zo’n plek maakt diepe indruk, als je er gevoelig voor bent. Foto’s maken is raar. Althans, zo ervaar ik dat zelf. Het is nauwelijks voor te stellen hoe dit soort waanzin plaats kan vinden. In Cambodja is dit echt wel een onderwerp. Pas nu gaat de jeugd zich in deze belangrijke periode van Cambodja verdiepen. Meer dan de helft van de huidige inwoners is jonger dan 25 jaar, las ik ergens. Omdat er een hele tussenlaag is verdwenen. Het is dus enorm belangrijk dat de informatie over wat er is gebeurd tevoorschijn komt en verteld wordt. Dat is niet altijd eenvoudig, temeer omdat de huidige regering niet enorm haar best doet om alles boven water te krijgen en te houden…

Er is een documentaire gemaakt over de gevangenis S21. Nadat er in ik meen het jaar 2000 meer informatie boven water is gekomen. waarom en hoe kan zoiets gebeuren?

Dat was dus een heftige dag. Op dit moment zitten we op het dakterras van ons hotel aan de cocktail. Omdat dat kan. Maar wel vreemd. Een land met een indrukwekkende historie. En zo kort geleden…

Tam biet!